Alkol bağımlılığı, dünya genelinde milyonlarca insanı etkileyen ciddi bir halk sağlığı sorunudur. Hem fiziksel hem de psikolojik sağlığı olumsuz etkileyen bu durum aynı zamanda kişinin yaşamına birçok yönden zarar verir.
Alkol bağımlılığı tanım olarak, bireyin alkol tüketimi üzerindeki kontrolünü kaybetmesi ve günlük yaşamını olumsuz etkilemesine rağmen içmeye devam etmesi ile karakterize edilen kronik bir bozukluktur.
Bağımlılık, zamanla tolerans gelişmesine (daha fazla alkol tüketme ihtiyacı) ve alkol alınmadığında yoksunluk belirtilerine (titreme, terleme, kaygı vb.) değişen seviyelerde yol açabilir.
Alkol Bağımlılığının Nedenleri
Alkol bağımlılığının tek bir nedeni yoktur; biyolojik, psikolojik ve çevresel-sosyal faktörlerin birleşimi sonucu ortaya çıkar. Biyolojik faktörlerin içinde genetik yatkınlık bulunur.
Ailesinde alkol bağımlılığı öyküsü olan kişilerde bağımlılık riski daha yüksektir. Genetik faktörler, kişinin alkole karşı duyarlılığını artırabilir.
Depresyon, anksiyete bozuklukları gibi ruhsal zorlanmalar, geçirilmiş travmalar, stresli yaşam olaylarının yoğunluğu ve bunlarla baş etmekte zorlanma gibi psikolojik faktörler alkol bağımlılığı açısından risk oluşturabilir.
Bunların yanında alkolün kolay ulaşılabilir olması ve toplumda normalleştirilmesi, bağımlılık riskini artıran çevresel faktörlerdir.
Alkol Bağımlılığı Belirtileri Nelerdir?
Alkol Kullanım Bozukluğu tanısı için aşağıdaki 11 belirtiden en az 2’sinin son 12 ay içinde görülmesi gerekir.
Eğer aşağıdakilerden 2-3 belirtiye sahipseniz hafif, 4-5 belirtiye sahipseniz orta, 6 veya daha fazla belirtiye sahipseniz şiddetli bir bozukluğa sahip olduğunuz söylenebilir.
- Kontrol Kaybı: Planlanandan daha fazla veya daha uzun süre alkol tüketme.
- Bırakma Girişimlerinde Başarısızlık: Alkolü azaltma veya bırakma girişimlerinde başarısız olma.
- Zaman Kaybı: Alkol almak, almak için uğraşmak veya alkolün etkilerinden kurtulmak için aşırı zaman harcama.
- Alkol İçin Güçlü İstek: Alkole karşı yoğun bir istek veya içme dürtüsü hissetme.
- Sorumlulukları İhmal Etme: İş, okul veya evdeki sorumlulukları yerine getirememe.
- Sosyal ve Kişisel Sorunların Devamı: Alkol kullanımına bağlı olarak kişilerarası veya sosyal problemler yaşama ve buna rağmen içmeye devam etme.
- Önceden Yapılan Aktiviteleri Bırakma: İş, hobi veya sosyal etkinliklerden alkol kullanımı nedeniyle vazgeçme veya bunlara daha az ilgi gösterme.
- Tehlikeli Durumlarda İçme: Fiziksel olarak riskli durumlarda alkol kullanma (örneğin, sarhoşken araba kullanma).
- Fiziksel veya Psikolojik Sorunlara Rağmen İçme: Alkol kullanımına bağlı olarak fiziksel veya ruhsal sağlık sorunları yaşandığı halde içmeye devam etme.
- Tolerans Gelişimi: Aynı etkiyi almak için giderek daha fazla alkol tüketme veya aynı miktardaki alkolün önceki etkisini göstermemesi.
- Yoksunluk Belirtileri: Alkol kesildiğinde veya azaltıldığında terleme, titreme, huzursuzluk, mide bulantısı, anksiyete, uykusuzluk gibi yoksunluk semptomlarının ortaya çıkması veya yoksunluğu gidermek için tekrar alkol alma.
Alkol Bağımlılığı Tedavisi
Alkol bağımlılığı tedavisi, kişinin ihtiyaçlarına ve bağımlılığın şiddetine göre planlanan kapsamlı bir süreçtir.
- İlk adım, tedavinin nerede ve ne şartlarda yapılacağına karar vermektir.
- Alkol yoksunluk döneminde tıbbi açıdan riskli olabilecek bireyler, özellikle şiddetli bağımlılığı olan, ek tıbbi hastalığı bulunan veya ileri yaşta olan kişiler hastaneye yatırılarak yakından takip edilmelidir. Bu süreçte ilk olarak detoks yani arınma tedavisi uygulanır. Detoks, vücuttaki alkolün temizlenmesini ve yoksunluk belirtilerinin güvenli bir şekilde yönetilmesini sağlar.
- Ardından, alkol isteğini azaltmaya yönelik ilaçlar uzun vadeli tedavi planına dahil edilebilir. Bu süreçte, eşlik eden diğer psikiyatrik rahatsızlıklar (depresyon, anksiyete vb.) ve fiziksel sağlık sorunları (karaciğer hastalıkları, kas güçsüzlüğü gibi) mutlaka değerlendirilmeli ve tedavi edilmelidir. Özellikle uyku sorunları, bağımlılık sürecinde sık görülen ve gözden kaçmaması gereken bir durumdur.
Tedavinin bir diğer kritik aşaması rehabilitasyon ve terapi süreçleridir.
- Bu aşamada, kişinin alkol isteği ile baş etme becerileri geliştirilir, bağımlılık hakkında bilgilendirme yapılır ve tetikleyici durumlar (stres, sosyal çevre vb.) üzerinde çalışılır.
- Ayrıca, baş etme mekanizmalarının güçlendirilmesi, öfke yönetimi, stresle mücadele ve yaşam becerileri gibi konular terapilerde ele alınır. Rehabilitasyon süreci, kişinin alkolsüz bir yaşama uyum sağlaması ve kaymaların önlemesi açısından büyük önem taşır. Bu nedenle, alkol bağımlılığı tedavisi sadece tıbbi bir müdahale değil, aynı zamanda psikolojik ve sosyal destek gerektiren bütüncül bir yaklaşımdır.
- Alkol bağımlılığı, hem bireysel hem de toplumsal düzeyde ciddi sonuçlara yol açan bir sorundur. Ancak doğru tedavi yöntemleri ve destek mekanizmaları ile bağımlılıkla mücadele edilebilir. Bu süreçte, kişinin profesyonel yardım alması ve iyileşme yolculuğunda sabırlı olması büyük önem taşır.
Unutulmamalıdır ki, alkol bağımlılığı tedavi edilebilir bir hastalıktır ve yardım almak için asla geç değildir.
Alkol bağımlılığından kurtulmak için şimdi adım atın! Kadıköy, Bağdat Caddesi’nde Psikiyatrist ve Psikoterapist Doç. Dr. Özlem Kızılkurt ile bilimsel ve etkili tedavi yöntemleriyle sağlığınızı geri kazanın. Hemen randevu alın ve kontrollü bir yaşama ilk adımı atın!
Randevu için tıklayın
