Obsesif Kompulsif Bozukluk

Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB), kişinin zihnine istemsizce gelen, rahatsız edici ve çoğunlukla tekrarlayıcı düşünceler (obsesyonlar) ile bu düşüncelerin oluşturduğu huzursuzluğu gidermek için yapılan zorlayıcı davranışlardan (kompulsiyonlar) oluşur.

OKB, halk arasında çoğunlukla takıntı hastalığı olarak bilinir. Günlük hayatta zaman zaman herkesin aklına takılan düşünceler olabilir.

Ancak bu düşünceler yoğun bir şekilde tekrar ediyorsa ve artık kişinin yaşamını belirgin olarak olumsuz etkiliyorsa o zaman OKB’den bahsedilebilir.

OKB Belirtileri Nelerdir?

• Temizlik ve bulaş takıntıları: Temizlik ve bulaş takıntısı olan kişiler, kirin, mikropların veya hastalıkların bulaşacağından endişe ederler. Bu nedenle ellerini sık sık yıkama veya dışarıdan gelen nesneleri dezenfekte etme gibi tekrarlayıcı davranışlar sergileyebilirler.
• Kontrol takıntısı: Kontrol takıntısı olan kişiler, kapı, ocak, ütü gibi aletleri açık unutma veya yaptıkları herhangi bir işte hata yapma korkusuyla defalarca kontrol etme ihtiyacı hissederler. Bu tekrar eden kontroller, o an için kaygıyı azaltmaya yarasa da zamanla günlük yaşamı olumsuz etkileyebilir.
• Simetri ve düzen takıntısı: Eşyaların belirli bir şekilde dizilmesi gerektiğini hissetme ve bu düzeni sağlamak için yoğun çaba sarf etme.
• Zarar verme takıntısı: Zarar verme takıntısı olan kişiler, istemeden sevdiklerine veya kendilerine zarar verecekleri korkusunu yoğun bir şekilde yaşarlar. Bu düşünceleri engellemek için kesici aletleri uzaklaştırma, başkalarına yaklaşmaktan kaçınma veya sürekli güvence arama gibi davranışlar sergileyebilirler.
• Uğursuzluk ve batıl inanç takıntıları: Belirli sayıları, kelimeleri veya hareketleri yapmazsa kötü bir şey olacağına inanma. Kişi kimi zaman birisinin başına bir şey gelmesinden korkarak bazı ritüel davranışları (masayı 3 defa ellemek veya çizgilere basmadan yürümek gibi) sürdürebilirler.
• Dini veya ahlaki takıntılar: Dini veya ahlaki takıntılar yaşayan kişiler, günah işledikleri, yanlış bir şey yaptıkları veya yeterince ahlaklı olmadıkları konusunda yoğun kaygı duyarlar. Bu kaygıyı azaltmak için sürekli dua etme, hatalarını telafi etme veya çevrelerinden onay alma gibi davranışlar gösterebilirler.
• Cinsel takıntılar: Cinsel takıntılar, kişinin isteği dışında, rahatsız edici cinsel düşünceler yaşamasıyla ortaya çıkar. Bu düşünceler genellikle kişinin değerleriyle çeliştiği için yoğun kaygı ve suçluluk hissine yol açar, bu kaygıyı azaltmak için ise kişi sürekli düşüncelerini analiz etme veya kaçma, kaçınma gibi davranışlara yönelebilir.

OKB’nin Nedenleri Nelerdir?

OKB, beynin belirli bölgeleri arasındaki iletişimdeki düzensizlikler, genetik yatkınlık ve çevresel faktörlerin birleşimiyle ortaya çıkan bir rahatsızlıktır.

Beyindeki serotonin gibi kimyasalların düzensizliği ve beynin özellikle düşünme, karar verme ve tekrarlayan davranışlardan sorumlu bölgelerinde görülen aşırı aktivitenin, hastalığın gelişiminde rol oynamakta olduğu gösterilmektedir.

Genetik yatkınlık OKB için önemlidir; aile öyküsünde OKB bulunan kişilerde riskin daha yüksek olduğu gözlemlenmiştir. Ayrıca, çocuklukta yaşanan stresli olaylar ve yoğun kaygının da OKB’yi tetikleyebileceği düşünülmektedir.

OKB Tedavisi Nasıl Yapılır?

OKB tedavisinde ilaç tedavisi ve bilişsel davranışçı terapi (BDT) en etkili yöntemler arasındadır. Özellikle bu iki tedavinin birlikte uygulanması başarı şansını arttırmakta ve hastalığın tekrarlama riskini azaltmaktadır.

• Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT):

Bu süreçte amaç kişinin takıntılı düşüncelerine karşı farklı bir bakış açısı geliştirebilmesini sağlamaktır. Aynı zamanda bu terapi yönteminde kişinin korktuğu ve obsesyonlarını tetikleyen durumlarla kontrollü bir şekilde yüzleşmesini sağlanır. Kompulsif davranışları durdurarak kişinin kaygıyla başa çıkmayı öğrenmesine yardımcı olur. Bu şekilde kişinin obsesyonların yarattığı kaygının kendi kendine azaldığını deneyimlemesi ve kompulsif ritüellere duyduğu ihtiyacın zamanla ortadan kalkması hedeflenir.

• İlaç Tedavisi:

  OKB’nin nörokimyasal temelleri göz önüne alındığında özellikle serotonin sistemi üzerinden etkileri olan antidepresan ilaçlar, obsesyon ve kompulsiyonları azaltmada etkili olabilmektedir. Daha dirençli vakalarda ise farklı ilaç kombinasyonları da kullanılabilir.

• Destekleyici Yaklaşımlar:

  Egzersiz, stres yönetimi, farkındalık çalışmaları ve sağlıklı bir yaşam tarzı tedaviye yardımcı olabilir.

• Transkraniyal Manyetik Stimülasyon (TMS):

OKB tedavisinde ilaç ve terapiye dirençli vakalar için kullanılan ve girişimsel olmayan bir yöntemdir. Manyetik dalgalar aracılığıyla beynin obsesyon ve kompulsiyonlarla ilişkili bölgeleri uyarılarak sinirsel aktivitenin dengelenmesi amaçlanır. Yan etkileri genellikle hafif olup, uygun hastalarda semptomlarda belirgin bir azalma sağladığı gözlemlenmiştir.

OKB, tedavi edilebilir bir hastalıktır ve doğru yöntemlerle kişinin yaşam kalitesi önemli ölçüde iyileştirilebilir. Erken tanı ve profesyonel destek almak, süreci sizin için daha etkili hale getirebilir.

Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB) tedavisi almak için Kadıköy, Bağdat Caddesi’nde Psikiyatrist ve Psikoterapist Doç. Dr. Özlem Kızılkurt ile bilimsel ve etkili tedavi yöntemleriyle sağlığınızı geri kazanın. Hemen randevu alın ve kontrollü bir yaşama ilk adımı atın! 

Randevu için tıklayın